Vertraagde taalontwikkeling
Wanneer een kind op het gebied van taal duidelijk achterblijft in vergelijking met leeftijdsgenootjes is er sprake van een vertraagde taalontwikkeling.
Een vertraagde taalontwikkeling kan samenhangen met andere stoornissen, zoals een spraakontwikkelingsachterstand, een algehele ontwikkelingsachterstand of een gehoorprobleem. Tevens spelen de mogelijkheden van het kind, psychologische factoren, sociale factoren en de aard en hoeveelheid taalaanbod een rol. Maar het komt ook voor dat het kind slecht spreekt zonder dat er een duidelijke oorzaak voor gevonden wordt.
Bij een vertraagde taalontwikkeling kunnen zich problemen voordoen in het taalbegrip, de taalvorm, de taalinhoud en/of het taalgebruik. Bij problemen op het gebied van het taalbegrip vindt het kind het moeilijk om de taal te begrijpen. Als er problemen zijn op het gebied van de taalvorm blijven zinnen kort en ongestructureerd. Er is sprake van grammaticaal onjuiste, ofwel ‘kromme’ zinnen en er is moeite met woordvorming. Als kinderen problemen hebben op het gebied van taalinhoud kan er sprake zijn van een kleine woordenschat en is het begrijpen en vertellen van verhalen moeilijk. Tevens kan er sprake zijn van woordvindingsproblemen. Bij problemen in het taalgebruik zijn er problemen met het gebruiken van taal in de communicatie en zijn er moeilijkheden in de communicatievoorwaarden; bijvoorbeeld beurtgedrag, luisteren en oogcontact in gesprekssituaties.
Het is van groot belang dat een vertraagde taalontwikkeling zo vroeg mogelijk wordt onderkend. Een kind heeft van 0-6 jaar een gevoelige periode voor het leren van de taal. De manier waarop het kind taal leert is van grote invloed op de verdere ontwikkeling op het gebied van taal en het denken. Wanneer het taalniveau aan de basis niet goed is zal dit effect hebben op de verdere taal-/ denkontwikkeling. Door een vertraagde taalontwikkeling kunnen leerproblemen en sociaal- emotionele problemen ontstaan. Wanneer het kind moeite heeft met het begrijpen of zichzelf niet duidelijk kan maken, kan hij/zij een bepaald gedrag gaan vertonen. Het kind kan bijvoorbeeld angstig, boos of agressief worden.
Wat doet de logopedist?
De logopedist onderzoekt de taalontwikkeling van het kind zorgvuldig. In een intakegesprek wordt onder meer duidelijk wat de hulpvraag is, wat de achtergrond van het kind is en wat ouders zelf hebben gedaan om de taalontwikkeling te stimuleren. De taalonderzoeken worden veelal afgenomen met gestandaardiseerde testen. Met deze testen wordt het talige niveau van het kind in vergelijking met zijn leeftijdsgenootjes bepaald. Naar aanleiding van de uitslagen van de taalonderzoeken en verzamelde informatie wordt een diagnose gesteld. In overleg met ouders wordt het behandelplan opgesteld om zo gericht mogelijk aan de taalontwikkeling te kunnen gaan werken.
De logopedische behandeling is indirect en/of direct. Bij een indirecte therapie instrueert en begeleidt de logopedist de ouders of verzorgers in de manier waarop ze het kind tot spreken kunnen stimuleren. Bij de directe logopedische behandeling staat de wisselwerking tussen kind en logopedist centraal. De logopedist werkt aan de opgestelde behandeldoelen zoals; het trainen van het taalbegrip, het uitbreiden van de woordenschat en zinsbouw en/ of het verbeteren van het luistergedrag. Bij kinderen die nog niet of nauwelijks spreken krijgen de voorwaarden om tot spreken te komen aandacht: het gebruiken van taal voor een bepaald doel, het imiteren van een ander, het oogcontact en het nemen van beurten.
Samenwerking met de ouders is erg belangrijk. Ouders of verzorgers worden nauw bij de behandeling betrokken, zodat de taalontwikkeling ook thuis goed gestimuleerd kan worden. Tevens is het zinvol om samen te werken met leerkrachten en andere behandelaars, zodat er zo effectief mogelijk aan de hulpvraag kan worden gewerkt.
Het resultaat van de behandeling hangt onder andere af van de oorzaak van de vertraagde ontwikkeling. In het algemeen geldt dat een vertraagde taalontwikkeling goed te behandelen is, zeker als de problemen al op jonge leeftijd onderkend worden. Al voor hun tweede jaar kunnen kinderen bij de logopedist terecht.
Bron: www.nvlf.nl
